‘Er is zelden een kleuter die iets antwoordt in de trant van: ‘Mijn toekomstbeeld qua werk is nog niet duidelijk; ik twijfel enorm, met name vanwege de baangarantie en omdat er meerdere opleidingen zijn die aansluiten bij mijn sterke kanten.’ Gelukkig niet. Bij studenten is dat een ander verhaal.’
22-11-17
Als klein meisje wilde ik graag boerin worden. Eén met klompen en een moestuin. Geen idee waarom eigenlijk. Misschien voelde ik me aangetrokken tot koeienmest en grasmaaien (met excuses voor het vooroordeel; er zijn vast boerinnen die zich niet in dit beeld herkennen). Hoewel mijn beroepskeuze toen niet heel doorsnee te noemen is, was ik zeker niet de enige met een duidelijk toekomstbeeld. Kinderen van een jaar of vijf zijn over het algemeen vrij helder als hen wordt gevraagd wat ze later willen worden. ‘Plezie’ en ‘brandweer’, zijn populair onder de jongens; meisjes gaan toch liever voor ‘prinses’ of ‘juf’. Er is zelden een kleuter die iets antwoordt in de trant van: ‘Dat weet ik nog niet helemaal zeker; ik twijfel nog enorm, met name vanwege de baangarantie en omdat er meerdere opleidingen zijn die aansluiten bij mijn sterke kanten.’ Gelukkig niet. Bij studenten is dat een ander verhaal.
Moeite met kiezen
Ik praat graag met ze over hun toekomstbeeld. Soms al in een vroeg stadium, aan het begin van hun opleiding. ‘Waarom Toegepaste Psychologie?’, is dan een heerlijke standaardvraag. Met vaak een goed onderbouwd antwoord: ‘Ik wil graag mensen helpen,’ of: ‘Ik vind het gedrag van mensen interessant.’ Acceptabel. Toch zijn er ook studenten die het kiezen op zich al verschrikkelijk vonden: ‘Mevrouw, ik moest kiezen. Dit leek me wel leuk, dus ga ik het maar proberen. Er was ook zo veel te kiezen.’ Dat klopt. In de studiegids van 2018 staan alleen al 230 hbo-opleidingen. Een website die ernaar verwijst, geeft het zelf ook aan: lijst te lang?, pas een filter toe. Juist. Wel handig als je weet wat die filter moet zijn. (Link naar de site: hier).
Toekomstbeeld niet altijd even duidelijk
Als de keuze dan eenmaal is gemaakt, kunnen studenten nog steeds veel kanten op. Een vraag van mij aan tweede- of derdejaars is dan ook snel gesteld: ‘Wat zijn je ambities voor de toekomst?’ Dat blijkt een lastige vraag. ‘Bedoelt u wat ik in later wil worden mevrouw?’ (echt gebeurd). Simpel gezegd is dat inderdaad wat ik met die vraag bedoel. De meeste studenten met wie ik hierover praat, hebben daar geen concreet idee bij. Wederom speelt het keuzeaanbod een rol: er kan zo veel. Of de mogelijkheden zijn niet duidelijk genoeg: ik denk dat er veel kan, maar eigenlijk heb ik geen idee wat precies. Dus is voorlichting belangrijk. Op de middelbare school èn tijdens het hoger onderwijs. Laten we dat blijven doen! Ook voor meisjes die boerin wilden worden toen ze klein waren.
Afbeelding: pixabay.com